Μια πλατιά συμμαχία οργανώσεων και πολιτών στήνεται για να προστατευθεί το φυσικό περιβάλλον και η πολιτιστική κληρονομιά του μεγαλύτερου υγροβιότοπου της χώρας, ο οποίος απειλείται από την αγροκτηνοτροφία, τα υδροηλεκτρικά φράγματα, την ιχθυοκαλλιέργεια και τις μονάδες επεξεργασίας λυμάτων.
Με όραμα την ανάδειξη της μοναδικής οικολογικής αξίας και της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς του Αμβρακικού, για την αποτελεσματικότερη διαχείριση, αποκατάσταση και προστασία των οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητάς του σε συνεργασία με την τοπική κοινότητα, 7 φορείς ένωσαν τις δυνάμεις τους δημιουργώντας τη «Συμμαχία για τον Αμβρακικό».
Οι 7 φορείς ήρθαν σε επαφή με την τοπική κοινότητα και συζήτησαν το όραμα και τις δράσεις της για τα επόμενα χρόνια. Σε συνδυασμό με την ενεργό συμμετοχή της κοινότητας, οι φορείς πραγματοποιούν ερευνητικές δράσεις σχετικές με το φυσικό περιβάλλον στον Αμβρακικό για την κάλυψη των γνωστικών κενών μέσα από επιστημονικά δεδομένα.
Με αρωγό τη Μονάδα Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Κοιλάδας Αχελώου και Αμβρακικού Κόλπου του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ), τις δυνάμεις τους για τη σύσταση της «Συμμαχίας» ένωσαν η iSea, το Tethys Research Institute, ο ΑΡΧΕΛΩΝ, η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, το Τμήμα Γεωλογίας και το Τμήμα Αλιείας και Υδατοκαλλιεργειών του Πανεπιστημίου Πατρών μαζί με το Blue Marine Foundation.
Γιατί όμως τόσοι φορείς συμπράττουν για τη θωράκιση και προστασία του Αμβρακικού Κόλπου; Ο Αμβρακικός είναι ο μεγαλύτερος υγροβιότοπος της χώρας. Η θέση και η μορφή του κόλπου δημιουργούν μια μεγάλη (400 τ. χλμ.) και προστατευμένη θάλασσα με πλούσια και ποικίλη παράκτια ζώνη. Η μεγάλη ποικιλία των οικοτόπων που υπάρχουν εντός των υδάτων του οφείλεται στα δέλτα των ποταμών Λούρου και Αραχθου που εκβάλλουν στο βόρειο τμήμα του, σχηματίζοντας 20 μεγάλες και μικρές λιμνοθάλασσες, με τις λουρονησίδες τους καλυμμένες με όστρακα, αμμοθίνες, αλυκές, καλαμιώνες, υγρότοπους, λασπότοπους και ποτάμιες ζώνες με υπολείμματα παρόχθιου δάσους και λόφους μεταξύ των λιμνοθαλασσών. Οι καλαμιώνες και οι αλυκές της καθώς και το σύμπλεγμα των συστημάτων λιμνοθαλασσών είναι τα πιο εκτεταμένα της χώρας. Οι λιμνοθάλασσες χαρακτηρίζονται από υψηλή βιολογική παραγωγικότητα και λειτουργούν ως φυσικές ιχθυοκαλλιέργειες τόσο για ψάρια όσο και για καρκινοειδή, παρέχοντας τροφή σε πολλά είδη πουλιών και άλλους οργανισμούς.
Στους υγρότοπους του Εθνικού Πάρκου Υγροτόπων Αμβρακικού και στην περιοχή που τους περιβάλλει έχουν καταγραφεί περισσότερα από 295 διαφορετικά είδη πτηνών (από τα 450 περίπου είδη πουλιών ολόκληρης της χώρας), 75 από τα οποία θεωρούνται απειλούμενα στον Κόκκινο Κατάλογο Απειλούμενων Ειδών της Διεθνούς Ενωσης Προστασίας της Φύσης (IUCN). Στην πλούσια βιοποικιλότητα της περιοχής συμπεριλαμβάνονται είδη θαλάσσιας μεγαπανίδας. Ο κόλπος φιλοξενεί έναν πληθυσμό περίπου 150 δελφινιών -μία από τις υψηλότερες πυκνότητες στη Μεσόγειο-, αποτελεί σημαντικό πεδίο τροφοληψίας για τις θαλάσσιες χελώνες καρέτα καρέτα, ενώ πρόσφατα επιβεβαιώθηκε η παρουσία πράσινων χελωνών. Εξάλλου, διαβιούν σημαντικοί πληθυσμοί 8 βατοειδών (σαλαχιών) και ενός είδους καρχαρία.
Ο Αμβρακικός Κόλπος έχει θεσμοθετηθεί ως Εθνικό Πάρκο, που εμπεριέχει δύο περιοχές Natura 2000, ενώ το βόρειο τμήμα του έχει χαρακτηριστεί ως περιοχή Ραμσάρ. Επίσης έχει αναγνωριστεί ως Σημαντική Περιοχή για τα Θαλάσσια Θηλαστικά και ως Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά και πρόσφατα έχει προταθεί και ως Σημαντική Περιοχή για τους Καρχαρίες και τα Σαλάχια. Ωστόσο, απ’ ό,τι φαίνεται, αυτή η ασπίδα προστασίας δεν αρκεί. Οι βασικότερες πιέσεις στον κόλπο αφορούν την ύπαρξη αγροκτηνοτροφικών δραστηριοτήτων, την κατασκευή υδροηλεκτρικών φραγμάτων στους ποταμούς Λούρο και Άραχθο, τις χερσαίες και θαλάσσιες μονάδες ιχθυοκαλλιεργειών και τις μονάδες επεξεργασίας λυμάτων. Επιπλέον, ο κόλπος παρουσιάζει υψηλό επίπεδο θρεπτικής ρύπανσης λόγω της απόρριψης λιπασμάτων από την τοπική γεωργία. Οι δραστηριότητες αυτές έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην οικολογία των ειδών της περιοχής και, σε συνδυασμό με την παράνομη αλιεία από μικρές μηχανότρατες, όπως αναφέρουν οι ντόπιοι αλιείς, αποτελούν τις κύριες απειλές για τη θαλάσσια βιοποικιλότητα στον Αμβρακικό.
Το παρόν άρθρο έχει δημοσιευθεί και στην Εφημερίδα των Συντακτών (https://www.efsyn.gr/periballon/419629_epta-foreis-mia-grothia-gia-kalo-toy-ambrakikoy)
