---

Η εργαστηριακή μονάδα Ιχθυολογίας και Ιχθυοπαθολογίας προήλθε από τη συνένωση του Εργαστηρίου Ιχθυολογίας, Ιχθυογεννητικών Σταθμών και Υδατοκαλλιεργειών Ασπονδύλων και των Εργαστηρίων της Ιχθυοπαθολογίας και του Ποιοτικού & Υγειονομικού Ελέγχου Ιχθυηρών.

---

Οι Εκπαιδευτικές και Ερευνητικές δραστηριότητες της εργαστηριακής μονάδας πραγματοποιούνται στις παρακάτω επιμέρους μονάδες:

Μονάδα Ιχθυολογίας

Μονάδα

Μονάδα Ιχθυοκαλλιεργειών

Μονάδα Υδατοκαλλιεργειών Ασπόνδυλων

---

Οι παραπάνω εργαστηριακές μονάδες, οι οποίες δραστηριοποιούνται σε διακριτούς χώρους διαθέτουν ένα επιπλέον βοηθητικό χώρο που χρησιμοποιείται ως υγρό εργαστήριο και διαθέτει ένα κλειστό σύστημα καλλιέργειας.

Οι εργαστηριακές μονάδες Ιχθυολογίας και Ιχθυοπαθολογίας, διατηρούν τη δραστηριότητά τους ως ανεξάρτητες μονάδες, που μπορούν να συνδυάζουν τις δραστηριότητές τους, καθώς και τη δραστηριότητα γειτονικών αντίστοιχων εργαστηρίων όπως αυτό των Ενυδρείων, των Καλλιεργειών Πλαγκτού και της Εφαρμοσμένης Γενετικής.

Οι Μονάδες αυτές σχεδιάστηκαν και στήθηκαν με γνώμονα κυρίως την παροχή εργαστηριακής εκπαίδευσης στους φοιτητές του Τμήματος σε αρκετά μαθήματα και επιμέρους αντικείμενα.

Σκοπός της εργαστηριακής μονάδας Ιχθυολογίας-Ιχθυοπαθολογίας είναι η διδασκαλία μαθημάτων σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο που άπτονται του αντικειμένου της Βασικής και Εφαρμοσμένης Ιχθυολογίας και της Ιχθυοπαθολογίας.

Για την ανάπτυξη της ερευνητικής δραστηριότητας το εργαστήριο αποσκοπεί στη διεύρυνση της συνεργασίας του με συναφή εργαστήρια άλλων Πανεπιστημιακών τμημάτων της χώρας ή του εξωτερικού, καθώς επίσης και με μονάδες παραγωγής ιχθύων της ευρύτερης περιοχής της Δυτικής Ελλάδας.

Η συμμετοχή στη Δράση «Τα σχολεία πάνε Πανεπιστήμιο» συνδυάστηκε με την εκλαΐκευση δεδομένων και αποτελεσμάτων ερευνητικών προγραμμάτων του Τμήματος και είχε ως αποτέλεσμα την συνεισφορά του Τμήματος και του Εργαστηρίου στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση των μαθητών των σχολείων, που μας επισκέπτονται. (Περιβαλλοντική Εκπαίδευση- Τα Σχολεία πάνε Πανεπιστήμιο )

---

Προσωπικό Εργαστηρίου

---

---

Χώροι του Εργαστήριου

---

Οι διακριτοί εργαστηριακοί χώροι είναι :

• α) ο χώρος του Εργαστηρίου Ιχθυολογίας,
• β) ο χώρος του Εργαστηρίου Ιχθυοπαθολογίας και
• γ) ο χώρος του Υγρού Εργαστηρίου Καλλιέργειας Οργανισμών.

Ο χώρος του Εργαστηρίου Ιχθυολογίας είναι διαμορφωμένος και εξοπλισμένος έτσι ώστε να καλύπτει τις διδακτικές και εκπαιδευτικές ανάγκες των εργαστηρίων αλλά και τους ερευνητικούς στόχους του εργαστηρίου.

Η αίθουσα του εργαστηρίου υποδιαιρείται σε τρεις επιμέρους ανεξάρτητους χώρους οι οποίοι εξυπηρετούν τους παραπάνω στόχους: έναν κεντρικό χώρο (ο οποίος είναι και ο μεγαλύτερος) στον οποίο γίνονται οι παραδόσεις και οι πρακτικές ασκήσεις των εργαστήριων, ένα δεύτερο χώρο διαμορφωμένο για δουλειά γραφείου, στον οποίο βρίσκονται οι υπολογιστές και τα γραφεία του εργαστηρίου και τέλος ένα μικρότερο αποθηκευτικό χώρο στον οποίο βρίσκεται όλος ο εξοπλισμός που είναι απαραίτητος για τη διεξαγωγή των εργαστηρίων, καθώς και όλος ο εξοπλισμός και τα όργανα που χρησιμοποιούνται για τις ερευνητικές δραστηριότητες του εργαστηρίου.

Για τη διεξαγωγή των εργαστηριακών ασκήσεων διατίθεται από το εργαστήριο όλος ο απαραίτητος εξοπλισμός ανατομίας και τα αναγκαία αναλώσιμα, ενώ οι σπουδαστές χρησιμοποιούν προγράμματα καταχώρησης δεδομένων καθώς και προγράμματα στατιστικής ανάλυσης αλλά και παρουσίασης δεδομένων (διαγράμματα, ιστογράμματα κ.ά.). Για τις παρουσιάσεις που γίνονται στο χώρο του εργαστηρίου διατίθεται βίντεο-προβολέας και αναδιπλούμενη οθόνη, μόνιμα εγκατεστημένα στην κεντρική αίθουσα. Επιπλέον, για τους ερευνητικούς σκοπούς του εργαστηρίου διατίθενται πέντε στερεοσκόπια, ένα μικροσκόπιο, σύστημα φωτογράφισης με προσαρμογέα για το μικροσκόπιο και το στερεοσκόπιο, και δύο υπολογιστές, ο ένας εκ των οποίων είναι συνδεδεμένος με το σύστημα φωτογράφησης.

Για τη διατήρηση δειγμάτων που προέρχονται από τις ερευνητικές δραστηριότητες, αλλά και για τη διατήρηση των οργανισμών που χρησιμοποιούνται στις εργαστηριακές ασκήσεις, διατίθεται ένας καταψύκτης και ένας ψυγειοκαταψύκτης.

Το Εργαστήριο Ιχθυοπαθολογίας αποτελείται από έναν χώρο στον οποίο διεξάγονται οι εργαστηριακές ασκήσεις εφαρμοσμένης μικροβιολογίας καθώς επίσης και μικροβιολογική εξέταση δειγμάτων νερού.

Στον παραπάνω χώρο υπάρχει επαρκής εξοπλισμός οργάνων για την διεξαγωγή των εργαστηριακών μαθημάτων όπως απομόνωση και καλλιέργεια ιχθυοπαθογόνων βακτηρίων, αιματολογικών εξετάσεων και μικροσκοπική εξέταση αντικειμενοφόρων πλακιδίων με τη χρήση ψηφιακής προσαρμοσμένης στο μικροσκόπιο κάμερας.

Επιπλέον, ο εργαστηριακός χώρος διαθέτει άρτιο εργαστηριακό εξοπλισμό για την επεξεργασία ιστών και την μετέπειτα παρατήρησή τους σε οπτικό μικροσκόπιο.

---

---

Ο εργαστηριακός χώρος διαθέτει αίθουσα διδασκαλίας στον οποίο διεξάγεται το θεωρητικό κομμάτι των μαθημάτων.

Η διδασκαλία γίνεται με την χρήση βιντεοπροβολέα και την αναφορά σε ιστοσελίδες που παραπέμπουν σε επίκαιρα θέματα που αφορούν τον ευρύτερο τομέα της ιχθυοπαθολογίας.

Στο εργαστήριο Ιχθυοπαθολογίας υπάρχει κατάλληλος εξοπλισμός για την διενέργεια των παρακάτω εξετάσεων ρουτίνας :

• Μικροβιολογία – Βακτηριολογία : Απομόνωση / ταυτοποίηση Ιχθυοπαθογόνων βακτηρίων με την χρήση εκλεκτικών θρεπτικών υποστρωμάτων. Μικροσκοπική απεικόνιση των μικροοργανισμών με την χρήση ψηφιακής κάμερας. Αντιβιόγραμμα που αποσκοπεί στην εκλεκτική θεραπεία βακτηρίων.
• Βιοχημεία : Ολοκληρωμένο βιοχημικό profile για τα περισσότερα Ιχθυοπαθογόνα βακτήρια με την χρήση API test και με την διενέργεια εξειδικευμένων βιοχημικών kit για τον προσδιορισμό συγκεκριμένων βακτηριακών ενζύμων.
• Διαγνωστική Ανοσολογία : Άμεση ταυτοποίηση Ιχθυοπαθογόνων (V. Anguilarum & Photobacterium damsella subs.piscicida ) με την χρήση μονοκλωνικών αντισωμάτων
• Ιστοπαθολογία : Επεξεργασία ιστών και μικροσκοπική ανάλυση για παρατήρηση τυχόν ιστολογικών-κυτταρικών αλλοιώσεων.
• Μικροβιολογία Νερού : Εξετάσεις νερού με την μέθοδο των φίλτρων για τον προσδιορισμό παθογόνων βακτηρίων (κολοβακτηριοειδή, E.coli, Salmonella, Enterococci ) καθώς και μέτρηση φυσιολογικής μεσόφιλης χλωρίδας.

Ο εργαστηριακός χώρος του Εργαστηρίου Ιχθυοπαθολογίας διαθέτει τα παρακάτω όργανα:

• Θερμοκρασιακά ρυθμιζόμενοι επωαστικοί κλίβανοι
• Οπτικό Μικροσκόπιο
• Ψηφιακή Φωτογραφική μηχανή οπτικού μικροσκοπίου
• Υγρός κλίβανος αποστείρωσης
• Υδατόλουτρα
• Μικροφυγόκεντρος
• Ιστοκινέτα για την επεξεργασία ιστών
• Μικροτόμος

---

---

Διδακτική Δραστηριότητα

---

Στους χώρους του εργαστηρίου διδάσκονται Προπτυχιακά και Μεταπτυχιακά Μαθήματα.

Τα Μαθήματα, που διδάσκονται στους χώρους του εργαστηρίου είναι :

Α. Προπτυχιακά

AS_100 Γενική Βιολογία , AS_104. Γεωπονικές Επιστήμες, AS_202 Ζωολογία, AS_300 Μικροβιολογία, AS_305 Οικολογία, AS_402 Ιχθυολογία, AS_403 Αρχές Διατροφής, AS_502 Ζωοτεχνία, AS_503 Υδατοκαλλιέργειες, AS_504 Ρύπανση Ποιότητα Υδάτων, AS_600 Ανοσολογία, Νοσολογία & Επιδημιολογία, AS_700 Ιχθυοπαθολογία & διαγνωστική, AS_702 Βιοτεχνολογία εκτροφής, AS_703 Ζωοτροφές -τεχνολογία -διακίνηση, AS_800 Υδατοκαλλιέργειες ασπονδύλων, AS_801 Ιχθυοκαλλιέργειες, AS_803 Παραγωγικές δραστηριότητες και προστασία περιβάλλοντος, AS_5001 Φυκοκαλλιέργειες, AS_3002 Κατασκευές υδατοκαλλιεργειών, AS_3006 Βιολογικές εκτροφές και καλλιέργειες, AS_3010 Υδατική Τοξικολογία, AS_3008 Ενυδρειοπονία AS_5003 Ενυδρειολογία, AS_5000 Ποιοτικός και Υγειονομικός Έλεγχος Αλιευμάτων, AS_5002 Ιχθυογεννητικοί Σταθμοί, AS_5006 Λοιμώδη και παρασιτικά νοσήματα υδρόβιων ζώων

καθώς και τα αντίστοιχα μαθήματα του πρ. Τμήματος Τεχν.Αλ.Υδ. του πρ. ΤΕΙ Δ. Ελλάδας: Ιχθυολογία -Αλιευτική Βιολογία, Υδατοκαλλιέργειες Ασπόνδυλων, Μικροβιολογία, Ιχθυοπαθολογία, Ιχθυοκαλλιέργειες , Ιχθυογεννητικοί Σταθμοί, Τεχνολογία και Διαχείριση Ιχθυοτροφικών Μονάδων, Περιβαλλοντική Διαχείριση Υδατοκαλλιεργειών, 

Β. Μεταπτυχιακά (διαλέξεις και εργαστηριακές ασκήσεις)

Συστήματα Παραγωγής (διαλέξεις)

Βιολογία & Οικολογία Υδρόβιων Οργανισμών (διαλέξεις και εργαστηριακές ασκήσεις)

Περιβάλλον – Προστασία (διαλέξεις)

---

Ερευνητικές Δραστηριότητες

---

Το εργαστήριο δραστηριοποιείται ερευνητικά στην κατεύθυνση της οικολογίας και βιολογίας των ψαριών, καθώς και σε τεχνικά θέματα δειγματοληψιών με την ανάπτυξη πρωτότυπου δειγματολήπτη για τη σύλληψη νεαρών σταδίων ψαριών αλλά και ασπόνδυλων οργανισμών.

Τα θέματα που έχουν τεθεί σαν ερευνητικοί στόχοι, κάποια από τα οποία είναι ήδη σε εξέλιξη είναι:

Α) Διερεύνηση της οικολογίας της ανανέωσης των ψαριών σε περιοχές της Δυτικής Ελλάδας

Ο τρόπος με τον οποίο γίνεται η ανανέωση των φυσικών πληθυσμών των ψαριών αποτελεί σήμερα καίριο ερώτημα τόσο για την οικολογία όσο και για τη διαχείριση των φυσικών πληθυσμών των ψαριών. Η για πολλά χρόνια αποδεκτή υπόθεση ότι οι πληθυσμοί τους αποτελούν ανοιχτά συστήματα διαψεύδεται όλο και συχνότερα από πρόσφατες έρευνες σε διάφορα μέρη του κόσμου. Με τη συγκεκριμένη έρευνα αποσκοπούμε στην εξέταση του καθεστώτος ανανέωσης των πληθυσμών των ψαριών σε μια παράκτια περιοχή της Δυτικής Ελλάδας, όπου η μορφολογία και υδρογραφία της περιοχής πιθανόν να ευνοεί κλειστούς πληθυσμούς. Η περίπτωση ύπαρξης κλειστών πληθυσμών σε μια περιοχή αποτελεί καθοριστικό παράγοντα τόσο για τη διαχείριση αυτών των πληθυσμών, όσο και για τον τρόπο ανάπτυξης της περιοχής, μια που οποιαδήποτε επιβάρυνση στον θαλάσσιο χώρο μπορεί να καταστεί καθοριστική για την επιβίωση ενός τέτοιου πληθυσμού.

Η παραπάνω έρευνα θα γίνει σε συνεργασία με το εργαστήριο γενετικής του Τμήματος, μια που η σύγχρονη προσέγγιση αυτού του θέματος απαιτεί την επιβεβαίωση μέσω συγκρίσεων του DNA των ενηλίκων ψαριών και των ιχθυονυμφών από διάφορες περιοχές.

Β) Περιγραφή της μορφολογικής εξέλιξης της οντογένεσης παράκτιων εμπορικών ψαριών από τη φάση της έναρξης της εγκατάστασης έως την ολοκλήρωση της μεταμόρφωσης τους.

Η φάση της εγκατάστασης των παράκτιων ψαριών αποτελεί σήμερα το λιγότερο μελετημένο τμήμα της οικολογίας των ψαριών, παρά την αναγνωρισμένη κρισιμότητα του για την ανανέωση των φυσικών πληθυσμών των ψαριών. Κυριότεροι λόγοι για το παραπάνω είναι αφενός η δυσκολία δειγματοληψίας τους μια που απαιτείται απ’ ευθείας παρατήρηση και συνεπώς δειγματοληψία με κατάδυση, αλλά κυρίως η έλλειψη γνώσεων σχετικά με τη μορφολογική εξέλιξη των ψαριών κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης. Στη συγκεκριμένη έρευνα επιχειρείται να κατασκευαστεί ένας άτλαντας όλων των μορφολογικών σταδίων που εμφανίζονται

κατά τη μεταμόρφωση των ιχθυονυμφών παράκτιων ψαριών, από ιχθυονύμφες που θα συλληφθούν στη θάλασσα και θα διατηρηθούν σε ενυδρεία μέχρι να ολοκληρώσουν την μεταμόρφωση τους.

Γ) Εξέλιξης των σταδίων οντογένεσης διαφόρων ειδών διακοσμητικών και καλλιεργούμενων ειδών ψαριών από τη φάση της έναρξης έως και της ολοκλήρωσης του σταδίου της μεταμόρφωσης (λεκιθοφόρο νυμφικό στάδιο, νυμφικό στάδιο, νεαρό και αναπτυσσόμενο ιχθύδιο)

Η μελέτη των οντογενετικών σταδίων σε διάφορα είδη ψαριών καλλιεργούμενων και διακοσμητικών με εμπορική αξία παρουσιάζει ενδιαφέρον προκειμένου να προσδιορισθούν τεχνικές οι οποίες θα βελτιώσουν και θα λύσουν προβλήματα για τη μαζική παραγωγή τους σε ελεγχόμενες συνθήκες. Στη συγκεκριμένη έρευνα επιχειρείται να προσδιορισθούν και να δομηθεί ένα μορφολογικό πρότυπο αναγνώρισης του είδους. Για το σκοπό αυτό απαιτούνται ενυδρεία, να αλιευθούν διάφορα είδη εμπορικών ψαριών να αναπαραχθούν σε ελεγχόμενες συνθήκες προκειμένου να μελετηθεί η επίδραση διαφόρων αβιοτικών παραγόντων στην εξέλιξη της ανάπτυξης.

Δ) Μελέτη της βιολογίας και φυσιολογίας θρέψης καρκινοειδών και ασπόνδυλων σε ελεγχόμενες συνθήκες εκτροφής

Η βιολογία και ο προσδιορισμός των θρεπτικών απαιτήσεων διαφόρων ειδών καρκινοειδών και ασπόνδυλων τα οποία παρουσιάζουν εμπορικό ενδιαφέρον και αυξημένη εμπορική αξία δεν έχει προσδιορισθεί εκτενώς. Οι πληροφορίες αντλούνται σήμερα από την εφαρμοσμένη έρευνα και γνώση που έχει παραχθεί από τη μελέτη των εδώδιμων ψαριών. Στη συγκεκριμένη έρευνα επιχειρείται να προσδιοριστούν τα επίπεδα των θρεπτικών που οδηγούν σε βέλτιστη ανάπτυξη αλλά και θα παράγουν ένα προϊόν το οποίο δεν θα υστερεί από πλευράς θρεπτικής αξίας. Για το σκοπό αυτό θα κατασκευασθεί ένα σύστημα (κλειστό) από ενυδρεία μικρού όγκου και θα καταρτιστούν διάφοροι τύποι σιτηρεσίων με διαφορετική περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη και διαφορετική προέλευση πρωτεΐνης.