Χρηματοδότηση: ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΛΙΕΙΑΣ & ΘΑΛΑΣΣΑΣ 2014 – 2020 –MIS 5052394, “Καινοτόμες δράσεις για την παρακολούθηση – ανάκαμψη – υποβοήθηση στρατολόγησης του επαπειλούμενου προς εξαφάνιση είδους Pinna nobilis”.

Επιστ. Υπεύθυνος: Θεοδώρου Ιωάννης, Αναπλ. Καθηγητής Τμήματος Αλιείας και Υδατοκαλλιεργειών Πανεπιστημίου Πατρών

Ιστότοπος Προγράμματος: http://pinnasos.gr/


Η πίννα Pinna nobilis είναι το μεγαλύτερο ενδημικό πτεριόμορφο δίθυρο στη Μεσόγειο, τα άτομα του οποίου μπορούν να μεγαλώσουν έως και 120 εκατοστά (Zavodnik et al., 1991).  Είναι μακρόβιο όστρακο (ζεί μέχρι 45-50 χρόνια) (Richardson et al., 1999; Katsanevakis, 2006; Galinou-Mitsoudi et al., 2006; Rouanet et al., 2015).

Εντοπίζεται σε παράκτιες περιοχές με μαλακό πυθμένα σε βάθη μεταξύ 0,5 και 60 μέτρων, κυρίως σε θαλάσσια λιβάδια (Zavodnik et al., 1991; Richardson et al., 1999; García-March et al., 2007a,b; Coppa et al., 2010; 2013; Prado et al., 2014), αλλά και σε γυμνούς αμμώσεις πυθμένες(Katsanevakis, 2006). Το P. nobilis έχει περίπου το 35% του μήκους του θαμμένο στον βυθό. Το πρόσθιο τμήμα του κελύφους, συνδέεται μέσω του βύσσου του στο υπόστρωμα(SoHelFI 2007). Το κέλυφος τους έχει σχήμα ισοσκελούς τριγώνου και στα ζωντανά ζώα είναι θαμμένο στο υπόστρωμα από την κορυφή των ίσων πλευρών.

Το είδος διαδραματίζει έναν σημαντικό οικολογικό ρόλο, παρέχοντας ένα νέο σκληρό υπόστρωμα για αποικισμό, αυξάνοντας την εδαφική ανομοιογένεια για τις γύρω κοινότητες μαλακού πυθμένα και συμβάλλοντας στη συνολική αύξηση του επιπέδου τοπικής βιοποικιλότητας των θαλάσσιων βενθικών βιοτόπων (Rabaoui et al., 2009). Το είδος ήταν γνωστό για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες και χρησιμοποιήθηκε ιατρικά κατά την αρχαία ελληνική και την πρώιμη βυζαντινή περίοδο (Voultsiadou et al., 2010).

Pinna-nobilis-3


Πρωτοβουλίες κοινωνικής ευθύνης και περιβαλλοντικής υπευθυνότητας για την αποκατάσταση του κρισίμως κινδυνεύον με εξαφάνιση είδους πίννας Pinna nobilis.


Η πρόσφατη  άνευ προηγουμένου μαζική θνησιμότητα της πίννας Pinna nobilis αποδεκάτισε το ήδη υπό πίεση  και κρισίμως κινδυνεύον με εξαφάνιση είδους στις ελληνικές θάλασσες και σε όλη τη Μεσόγειο. Η ενδεχόμενη ανάκαμψη των προσβεβλημένων πληθυσμών πίννας θα εξαρτηθεί κυρίως από την ύπαρξη των μη επηρεασμένων πληθυσμών, και την «στρατολόγιση» των ανθεκτικών ατόμων μέσω της προσκόλλησής τους σε φιλικά σε αυτά υποστρώματα.
Είναι εξαιρετικά σημαντικό να αξιολογηθεί η ύπαρξη, επιβίωση και επικάθιση των προνυμφών πίννας, για να εκτιμηθεί εάν οι προνύμφες προέρχονται από μη πληγείσες περιοχές ή ανθεκτικά άτομα φτάνουν σε επηρεαζόμενες περιοχές, συμβάλλοντας έτσι δυνητικά στην ενδεχόμενη ανάκαμψη.
Οι συλλέκτες προνυμφών  (γονοσυλλέκτες) έχουν χρησιμοποιηθεί με επιτυχία για την αξιολόγηση της “στρατολόγησης”  της πίννας  σε διάφορες  περιοχές.  Η εν λόγω μεθοδολογία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την εξασφάλιση νεαρών ατόμων, την προαγωγή της βιωσιμότητας  μέσω της προστασίας τους στα πρώιμα «ευαίσθητα» στάδια, με σκοπό την αποκατάσταση των φυσικών πληθυσμών.
Η μείωση των ανθρωπογενών πιέσεων μέσω της επικοινωνίας και η διεύρυνση της ευαισθητοποίησης σχετικά με το είδος P. nobilis και την ευπάθειά του απαιτεί διακλαδικές και διεπιστημονικές συνέργειες, οι οποίες προάγονται ως   «Καινοτόμες Δράσεις για την Παρακολούθηση-Ανάκαμψη-Υποβοήθηση της Στρατολόγησης του Επαπειλούμενου Είδους (Πίννα) Pinna nobilis» μέσω του ομώνυμου έργου ΕΠΑΛΘ2014-2020 με κωδικό ΟΠΣ (MIS) 5052394.
Ειδικότερα η ανάπτυξη νέων μοντέλων διαχείρισης βασισμένα στην επιστήμη των πολιτών και την εταιρική-επαγγελματική υπευθυνότητα των επαγγελματιών της θάλασσας(πχ υδατοκαλλιεργητές, αλιείς, καταδυτικοί όμιλοι, κλπ),  οι οποίοι χρησιμοποιώντας τον εξοπλισμό, την εμπειρία τους, και τις εγκαταστάσεις τους θα βοηθήσουν πρακτικά την αποκατάσταση των πληθυσμών πίννας.
Οι πρωτοβουλίες αυτές έχουν ανταποδοτικό χαρακτήρα όσον αφορά την προβολή και έμπρακτη αναγνώριση της κοινωνικής ευθύνης και υπευθυνότητας στο περιβάλλον όπου δραστηριοποιούνται.
Η δράση μας PinnaSOS  μέσα από επιστημονικά καθοδηγούμενες συνέργειες  των επαγγελματιών της θάλασσας, της επιστήμης των πολιτών και όχι μόνο (αφού η προστασία της θαλάσσιας βιοποικοιλότητας αφορά όλους μας) προάγει την ανάδειξη της περιβαλλοντική τους  υπευθυνότητας, συμβάλοντας έμπρακτα στην επίδειξη της εταιρικής κοινωνικής τους ευθύνης, για  την προστασία και ανάκαμψη της άπειλούμενης βιοποικιλότητας στην περιοχή τους.
Οι προτεινόμενες ενέργειες συμβαδίζουν πλήρως με τους στόχους των Ηνωμένων Εθνών για την δεκαετία  2020-2030 καθότι προάγουν έμπρακτα και με βιώσιμο τρόπο την αποκατάσταση των οικοσυστημάτων.
Για περισσότερες πληροφορίες απευθυνθείτε στο  www.PINNASOS.UPATRAS.GR και για την επιθυμία σας να συμβάλετε στην προσπάθεια αυτή, ενημερώστε μας στο 

Ερευνητική Ομάδα


  • Βασίλης Μιχαηλίδης Καθηγητής, Τομέας Ζωολογίας, Τμήμα Βιολογίας, Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
  • Κατσέλης Γεώργιος Καθηγητής, Τμήμα  Αλιείας και Υδατοκαλλιεργειών Πανεπιστημίου Πατρών
  • Ιωάννης Καρακάσης Καθηγητής , Τομέας Βιοτεχνολογίας και Εφαρμοσμένης Βιολογίας, Τμήμα Βιολογίας, Πανεπιστημίου Κρήτης
  • Ιωάννης Θεοδώρου Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Αλιείας & Υδατοκαλλιεργειών Πανεπιστημίου Πατρών
  • Κωνσταντίνος Μπαταργιάς Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Αλιείας και Υδατοκαλλιεργειών Πανεπιστημίου Πατρών
  • Αλέξης Ράμφος Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα  Αλιείας και Υδατοκαλλιεργειών, Σχολή Γεωπονικών Επιστημών Πανεπιστημίου Πατρών
  • Δημήτριος Κ. Μουτόπουλος Aναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα  Αλιείας & Υδατοκαλλιεργειών, Πανεπιστημίου Πατρών
  • Κωνσταντίνα Λύκα Επίκουρος Καθηγήτρια, Τομέας Βιολογίας Οργανισμών, Πληθυσμών, Περιβάλλοντος και Θαλάσσιας Βιολογίας, Τμήμα Βιολογίας, Πανεπιστημίου Κρήτης
  • Δρ. Ιωάννης Τζοβενής Βιολόγος Ερευνητής, Ιδρυτής του Microphykos

Pinna-nobilis-2

LOGO ESPA